وقتی راجع به رشد یک کسب‏ و‏کار صحبت می‏کنیم، باید به تفاوت مراحل مختلفی که یک شرکت از نظر چرخه عمر کسب ‏وکار پشت سر می‏گذارد آگاه باشیم، زیرا هر کدام از این مراحل چالش‏های خاص خود را داشته و به استراتژی‏ها و تاکتیک‏های بازاریابی متفاوتی نیاز دارند.
مهم است که بدانید کسب‏ وکار شما بطور مداوم در حال تغییر است و رشد کسب ‏وکارتان با سرعتی یکنواخت همراه نخواهد بود. در ادامه آن دسته از چالش‏های بازاریابی که در مراحل مختلف چرخه عمر کسب‏ وکارتان با آن مواجه خواهید شد را برشمرده‏ام و پیشنهادهایی برای انتخاب استراتژی‏های بازاریابی ارائه کرده‏ ام:


۱) مرحله آغاز (جوانه ‏زنی)
مرحله آغاز یا جوانه‏ زنی ابتدای چرخه عمر کسب ‏وکار شما است. این همان زمانی است که دارید ایده کسب‏ وکارتان را در ذهن می ‏پرورانید و در حال امکان‏سنجی برای پیاده کردن ایده ‏تان هستید. تحقیق راجع به ایده کسب وکارتان مواردی همچون تحلیل صنعت، پرس و جو از دوستان، اطرافیان، همکاران و متخصصان حوزه‏ای که قصد دارید در آن زمینه فعالیت کنید را در بر می‏گیرد. بعد از انجام تحقیقات امکان ‏سنجی اولیه، می‏توانید تعیین کنید که آیا ایده شما ارزش اجرایی شدن را دارد یا نه. بسیاری از کسب‏ وکارها در ابتدا به صورت جزئی یا کلی ماهیت یک کسب ‏وکار اینترنتی را دارند و به شدت به بهینه ‏سازی برای موتورهای جست‌وجو (SEO) و شبکه‏ های اجتماعی وابسته‏ اند، هر چند در این مرحله نمی‏توان کانال‏های سنتی بازاریابی را نادیده گرفت.
در این مرحله سخت است که بتوان تصمیم گرفت کدام رسانه بازاریابی بهترین نتایج را برای معرفی محصولات و خدمات شما به ارمغان خواهد آورد. مطالعات امکان‏سنجی شما باید سرنخ‏ هایی را در اختیارتان بگذارد که کدام رسانه ‏های تبلیغاتی بهتر برای شما جواب می‏دهد. بر مبنای این مطالعات باید بتوانید برنامه بازاریابی‏ تان را تدوین کنید. در این مرحله بهتر است دیدگاه مشتری را بر مبنای مدل چهار سی (۴C) برگزینید که به معنای واقعی کلمه یک رویکرد مشتری ‏محور است:

• ارزش مشتری (Customer Value): این همان ارزشی است که برای مشتریان فراهم می‏کنید و جایگاه شما را در بخش یا بازاری که در آن فعالیت می‏کنید مشخص می‏سازد.
• هزینه (Cost): به جای فکر کردن به قیمت، به این فکر کنید که مشتری بابت چه چیزهایی باید پول بپردازد.
• ارتباطات (Communication): مشتریان نیاز دارند به طریقی معنادار با محصول یا خدمت ارتباط برقرار کنند.
• سهولت (Convenience): مشتریان وقت کم و انتخاب‏های بسیاری دارند، بنابراین باید دریابیم چه چیزی باعث می شود که آنها ما را انتخاب کنند.

 ۲) مرحله استارت آپ (کسب ‏وکار نوپا)
در این مرحله فهمیده‏ اید که ایده شما ارزش تبدیل شدن به یک کسب‏ وکار را دارد و طرح کسب ‏وکارتان را نیز تدوین کرده‏اید. همچنین محصول یا خدمتی که کسب ‏وکارتان قصد ارائه آن را دارد آماده کرده‏ اید و می‏ خواهید بازاریابی و فروش را آغاز کنید. در خلال این مرحله، بر اساس بازخوردهای اولیه‏ای که از اولین مشتریان و تقاضای بازار دریافت می‏ کنید، در راستای بهبود خدمت یا محصول‏تان اصلاحاتی در آنها اعمال می‏ کنید. در این مرحله نیاز دارید تا می ‏توانید از مدل کسب‏وکارتان بیاموزید و آن را بهبود ببخشید تا از سودآوری و توانایی آن برای برآورده کردن انتظارات مشتریان مطمئن شوید. در مرحله استارت آپی از چرخه عمر کسب‏ وکار، رونمایی از یک محصول یا خدمت جدید بسیار گران تمام خواهد شد. اندازه بازار می‏تواند کوچک باشد و میزان فروش نیز کم خواهد بود. از طرف دیگر هزینه تحقیق و توسعه، آزمودن رفتار مصرف‏ کننده و بازاریابی برای محصول و خدمت نیز می‏تواند بسیار بالا باشد، به‌ویژه اگر حوزه فعالیت بسیار رقابتی است.

۳) مرحله رشد/ بقا
کسب ‏وکارتان از تلاطم ‏های اولیه جان سالم به در برده است و اکنون در مرحله رشد یا بقا قرار دارد. اکنون بازاریابی کسب ‏وکارتان به‌طور منظم برایتان سودآوری به دنبال دارد و مشتریان جدید سراغ‏ تان می‏ آیند. این سودآوری تکرارشونده به شما کمک خواهد کرد که هزینه‏ های عملیاتی را بپردازید و فرصت‏های جدیدی برای توسعه کسب‏ وکارتان ایجاد کنید. در این زمان، کسب ‏وکار میزان معقولی از سوددهی را خواهد داشت، هر چند رقابت کماکان ادامه دارد. این زمان بسیار مناسبی است که بار دیگر سراغ طرح کسب‏وکارتان بروید و قبل از اینکه شرکت‏تان را وارد بازار انبوه کنید، از صحت عملکرد مدل‏های بازاریابی، فروش و عملیات‏تان اطمینان حاصل کنید.در این مرحله است که رقبا با پیشنهادهای مشابه وارد بازار می‏شوند. در این مرحله قیمت و کیفیت محصول یا خدمات باید حفظ شود تا کماکان بتوانید تقاضای بازارتان را حفظ کنید. با افزایش تقاضا احتمالا نیاز به افزودن کانال‏های توزیع خواهید داشت و این زمانی است که بازاریابی باید طیف گسترده‏تری از مخاطبان را هدف بگیرد.

 ۴) مرحله توسعه / رشد سریع
حال صاحب یک کسب‏ وکار در حال رشد هستید. برای افزایش احتمال موفقیت، نیاز خواهید داشت که سهم بازارتان را افزایش بدهید و به درآمدهای جدید دست پیدا کنید. از این رو کسب ‏وکار شما رشد سریعی در زمینه درآمدزایی و جریان نقدی تجربه خواهد کرد. با استفاده از مدل‏های بازاریابی، فروش و عملیات امتحان پس‏داده (که در مرحله قبلی کسب‏وکار آنها را آزموده بودید) می‏توانید به چنین رشد سریعی دست پیدا کنید. در این مرحله رشد فروش و درآمد قابل توجه خواهد بود و چون شرکت شروع به بهره بردن از صرفه‏ جویی به مقیاس در تولید می‏کند، حاشیه سود و کل درآمدها روندی افزایشی خواهند داشت. این اتفاق مثبت کسب ‏وکارها را قادر می‏سازد که پول بیشتری را صرف فعالیت‏های ترویجی کنند تا رشد هر چه سریع‏ترشان را تضمین کند.

۵) مرحله بلوغ
بعد از یک توسعه موفق، کسب ‏وکار شما جایگاهی مستحکم در صنعت یافته است. اکنون در مراحل پایانی چرخه عمر کسب ‏وکار قرار دارید و کسب‏ وکار شما حضوری غلبه ‏کننده در بازار دارد. هر چند در این مرحله نیز رشد را تجربه خواهید کرد، منتهی نرخ آن به اندازه مراحل پیشین نخواهد بود. گزینه فعلی شما این خواهد بود: تصمیم بگیرید آیا می‏خواهید از مرحله توسعه عقب ‏نشینی کنید یا به دنبال یک استراتژی خروج موفق باشید. در دوران بلوغ کسب‏ وکار، محصول یا خدمت، جایگاهی تثبیت شده دارد و هدف آن است که سهم بازار حفظ شود. این احتمالا رقابتی‏ ترین مرحله‏ای خواهد بود که کسب‏ وکار شما تجربه خواهد کرد و به همین دلیل نیاز دارید استراتژی‏های بازاریابی را با دوراندیشی انتخاب کنید.